سرمایه عاطفی به مثابه قدرت؛ زنان چگونه از قدرت عاطفی خود، سلاح مقاومت می‌سازند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). Sharifisaei@ut.ac.ir

2 استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. tazad@ut.ac.ir

چکیده

‌اغلب پژوهش­ های انجام شده پیشین در ایران، زنانِ فاقد سرمایه اقتصادی و فرهنگی را به ­مثابه زنانِ فاقد قدرت و توان مقاومت در مقابل سلطه مردانه در خانواده قلمداد کرده ­­اند و کمتر به دیگر سرمایه­ های زنانه همچون «سرمایه عاطفی» توجه داشته ­اند. اما ‌این پژوهش با هدف پاسخ به این پرسش شکل گرفته که زنان چگونه از «سرمایه عاطفی» خود در میدان خانواده به ­مثابه یک ابزار مقاومت در مقابل قدرت مردانه در خانه بهره می­گیرند؟ لذا، این مطالعه، سازوکار مقاومت عاطفی زنان در خانواده را مورد واکاوی قرار داده است. در این راستا، با 36 زن متأهل در شهر تهران مصاحبه شد. روش­ انجام پژوهش، کیفی؛ شیوه نمونه­ گیری، هدفمند؛ و روش تجزیه و تحلیل داده ­ها، تحلیل مضمون بوده است. یافته­ ها ‌نشان داد ‌برای زنان نسل جوان، سرمایه عاطفی نه ­تنها عامل انقیاد نیست. بلکه ابزاری برای مقاومت و فتح حوزه ­های دیگر خانه است. در این راستا، آنها از راهبردهایی چون «باج­ گیری عاطفی»، «قربانی ­سازی»، «شرمنده­ سازی» و «ائتلاف با فرزندان» به مقاومت در میدان عاطفی خانواده می­ پردازند تا ‌بتوانند قدرت مردانه در خانه را مهار و توازن قدرت در خانواده را برقرار کنند. این نتایج گویای آن است که منابع مقاومت زنان در خانواده، متکثر و چند لایه ­اند و فراتر از منابع اقتصادی و فرهنگی است که تاکنون به آن پرداخته شده است­.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Emotional Capital as Power; How do Women use their Emotional Power as a Weapon of Resistance

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hosein Sharifi Saei 1
  • Taghi Azadarmaki 2
1 Ph.D of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Iran. Sharifisaei@ut.ac.ir. (Corresponding Author).
2 Professor of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Iran. tazad@ut.ac.ir
چکیده [English]

So far, most previous studies in Iran have considered women without economic and cultural capital as women without power in the family. These studies have paid less attention to other women's capital such as "Emotional Capital". In this study, we seek to answer the question of how women use their emotional capital as a tool of power in the family? In this regard, 36 married women were interviewed in Tehran, Iran. The research findings showed that emotional capital is not the cause of women's subjugation but the tool of their power in the family. In this regard, women use various strategies such as "Emotional Blackmail", "Victimization", "Shaming" and "Alliance with Children" to counter the power of men in the family. Through emotional capital, they control male dominance and balance the Relation of power in the family. These indicate that the sources of women's power in the family are numerous. These resources go beyond the economic and cultural capital that has been explored by various studies.
 
‌
 Power, Resistance, Patriarchy, Emotional Capital, Women and Family Studies, Gender Studies.  
‌
‌Introduction
In recent years, the study of power relations in the Iranian family has been considered. Most Iranian studies emphasize that the Iranian family is patriarchal. Also, the relation of power in the Iranian family is completely in the interest of men. In this approach, women can change the power relationship in their favour only if they have access to economic and cultural capital. These studies show that women who do not have cultural and economic capital, are powerless in the family (Garosi, 2008; Enayat & Dastranj, 2010; Zare Shahabadi & Mandani, 2013; Kafi, Bahmani, & Sadat Delavar, 2016; Mardani & Movahed, 2017). Also, women in the lower social classes have less power in the family than women in the upper classes; Because lower-class women have fewer resources and capital (Mahdavi & Sabouri Khosrowshahi, 2003; Bakhshipour & Aghajani Mersa & Kaldi, 2018). However, the present study emphasizes that the sources of women's power are not limited to economic and cultural resources. This study seeks to identify new forms of capital among women. So far in Iranian research, the role of women's emotional capital as a component of women's power in the family has not been considered. Emotional capital includes the emotional resources that a person provides to people that he or she values. The present study seeks to find out how women use their emotional capital as a tool of power in the family. How can women, through emotional capital, shift the balance of power in the family to their advantage?
 
Methodology
This research has been done with a qualitative method. In this study, in-depth interviews were conducted with 36 "married women". All interviews were conducted in Tehran, the capital of Iran. The sampling of participants was done using a purposeful sampling method.  In this study, the process of data collection and data analysis was performed sequentially. Coding and data analysis was performed immediately after each interview. The content analysis method was used to analyze the data.
 
Findings
Most women have higher emotional skills than men. This skill gives them strength and power that can affect men. The findings of this study showed that women use their emotional capital as a tool of power in the family. In this regard, they use various strategies such as "emotional blackmail", "victimization", "Shaming" and "alliance with children". In emotional blackmail, some women used their emotional power to pressure their husbands. In this way, they imposed their demands on their husbands. If a man did not accept the woman's requests, the woman might be angry with him or put him under emotional pressure. Another female strategy was "victimization." In this way, women apparently accepted male domination but resisted covertly. In this way, they presented themselves as a victim who had been oppressed by their husband. They highlighted gender oppression against themselves. In this way, the women tried to persuade their husbands to do what they wanted by creating a sense of regret. Another female strategy was to create a sense of "shaming" in the husbands because of their misbehaviours. This was done to persuade the husband to express remorse and change his misbehaviours. Another strategy of women was to use their children in power relations in the family. Children are usually closer to the mother than the father. Male domestic violence led to children being separated from their fathers. When women faced domestic violence, they isolated their husbands at home through alliances with their children. The alliance of women with their children put their husbands under emotional pressure. Through this punishment, women tried to change the behaviour of men.
 
Result
The role of women's emotional capital in power relations in the family has been less studied. The findings of this study showed that women can control masculine power in the family to some extent through their emotional capital. These findings show that women's emotional capital is one of their areas of power for them. Therefore, the sources of women's power in the family are numerous. These resources go beyond the economic and cultural capital that has been explored by various studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Power
  • Resistance
  • Patriarchy
  • Emotional Capital
  • Women and Family Studies
  • Gender Studies

مراجع

آدامز، لیندا و لنز، النیور. (1383). زن در آیینه فرهنگ تفاهم.‌ ترجمه پریچهر فرجادی. تهران: انتشارات آیینه تفاهم.
استیل، لیز و کید، وارن. (1388). ‌جامعه‌شناسی مهارتی خانواده‌. ترجمه‌ فریبا سیدان و افسانه کمالی. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا، چاپ اول.
اعزازی، شهلا. (1394). ‌جامعه‌شناسی خانواده‌. تهران‌: انتشارات و مطالعات زنان.
برناردز، جان. (1396). درآمدی بر مطالعات خانواده. ترجمه محسن قاضیان. تهران: نشر نی، چاپ ششم.
بلالی، اسماعیل.، بختیاری سفر، زهره.، محمدی، اکرم و محققی، حسین. (1393). عوامل مؤثر بر تضاد نقش‌های زنان و رابطه آن با تعارضات خانوادگی شهر همدان‌. جامعه‌شناسی کاربردی، 27(4)، ‌132-117.
بوردیو، پیر. (1392). ‌نظریه کنش‌. ترجمه مرتضی مردیها. تهران: انتشارات نقش و نگار.
بیاتی، پروانه.، جهانبخش، اسماعیل و بهیان، شاپور. (1396). ‌تبیین جامعه‌شناختی چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با مدارای اجتماعی شهروندان شهر تهران‌. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 9(2)، 39-17.
تقوی، نعمت‌الله.، صباغ، صمد و نصیری، حسام. (1389)‌. مقایسه سازگاری زناشویی زنان شاغل و غیر شاغل و عوامل مرتبط با آن در شهر مهاباد‌. مطالعات جامعه‌شناسی، 3(9)، 68-53.
توسلی، غلامعباس. (1392). ‌نظریه‌های جامعه‌شناسی‌. تهران: انتشارات سمت.
ثناگویی، محمد.، جان بزرگی، مسعود و مهدویان، علیرضا. (1390). رابطه الگوهای ارتباطی زوجین با رضایتمندی زناشویی‌. ‌اسلام و روان‌شناسی، ‌9، ‌77-57.
جلائیان بخشنده، وجیهه.، قاسمی، وحید و ایمان، محمد تقی. (1396). تدوین و سنجش مقیاس مدارای اجتماعی مبتنی بر نظریه ساخت یابی گیدنز‌. ‌پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 7(12)، 160-135.
جوادی، بهناز.، افروز، غلامعلی.، حسینیان، سیمین و لواسانی، مسعود. (1395). آموزش مهارت‌های ارتباطی و تعاملات عاطفی در بستر ارزش‌های دینی و اثربخشی آن بر تعاملات احساسی زوجین در خانواده‌. پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران: اردیبهشت 95.
جهانگیری، جهانگیر و افراسیابی، حسین. (1390). ‌مطالعه خانواده‌های شهر شیراز در زمینه عوامل و پیامدهای مدارا‌. جامعه‌شناسی کاربردی، 22(3)، 175-153.
چلبی، مسعود. (1394)‌. تحلیل اجتماعی در فضای کنش‌. تهران: نشر نی.
چمنی بالا، بیگلو. (1389). سطح توانمندی زنان متأهل و عوامل مرتبط با آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.
چیل، دیوید. (1394)‌. خانواده‌ها در دنیای امروز‌. ترجمه ‌مهمد مهدی لبیبی‌. تهران: نشر افکار‌.
حیرت، عاطفه.، فاتحی‌زاده، مریم.، احمدی، احمد.، اعتمادی، عذرا و بهرامی، فاطمه. (1393). ‌نقش ابعاد سبک زندگی زوجی در پیش‌بینی سازگاری زناشویی‌. ‌زن و جامعه، 5(2)، 158-145.
خجسته مهر، رضا.، داتلی بیگی، مژگان و عباس‌پور، ذبیح اله. (1397). آزمون مدل مدارا با رویکرد اسلامی در بافت زندگی زناشویی. ‌روان‌شناسی خانواده، ‌5(1)، ‌70- 57.
خلیلی، عماد. (1394). توانمندسازی اقتصادی زنان. کنفرانس بین‌المللی مدیریت و اقتصاد در قرن 21، تهران: 12 اسفندماه‌.
داتلی بیگی، مژگان. (1396). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش مدارا در روابط زناشویی مبتنی بر رویکرد دینی و بررسی رابطه آن با صمیمیت زناشویی‌. ‌پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز.
دربا، محمد و شاهمرادی، سمیه. (1399). ‌رابطه جرأت‌ورزی و ابرازگری هیجانی و رضایت زناشویی با میانجی‌گری کیفیت زندگی در زنان ورزشکار و غیر ورزشکار.‌‌ مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 18(3)، 167-75. ‌
روحی، علیرضا.، جزایری، رضوان السادات.، فاتحی‌زاده، مریم و اعتمادی، عذرا. (1396). شخصیت‌های اجتنابی در تعاملات زناشویی‌. ‌تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 7(1)، 87-72.
زارع، بیژن و صفیاری جعفرآباد، هاجر. (1394). مطالعة رابطة عوامل مؤثر بر میزان رضایت از زندگی زناشویی در میان زنان و مردان متأهل شهر تهران. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 13(1)، 140-111.
سفیری، خدیجه. (1386).‌ زنان و تحصیلات دانشگاهی‌. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه خوارزمی)، ‌15(‌56-57)، 127-101.
سگالن، مارتین. (1380). ‌جامعه‌شناسی تاریخی خانواده‌. ترجمه‌ حمید الیاسی. تهران: انتشارات مرکز.
سن، آمارتیا. (1389). توسعه به مثابه آزادی. ترجمه وحید محمودی. تهران:، انتشارات دانشگاه تهران.
سیدمن، استیون. (1395). ‌کشاکش آرا در جامعه شناسی‌‌. ترجمه‌ شادی جلیلی. تهران: نشر نی.
فتحی، سروش و آزادیان، عذرا. (1396). ‌بررسی تأثیر عوامل دموگرافیک بر رضایتمندی از زندگی زناشویی زوجین 35-55. ‌شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، ‌19(75)، 135-111.
فرجی پاک، مهدی.، خجسته مهر، رضا و امیدیان، مرتضی. (1399). مقایسه رضایت زناشویی زنان شاغل و غیرشاغل: یک مطالعه فراتحلیل.‌‌ مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 18(1)، 248-201‌.
گیدنز، آنتونی. (1392). چکیده آثار آنتونی گیدنز. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر ققنوس، چاپ دوم.
محمدی، بیوک. (1393). ‌الگوی سنتی ساختار قدرت در برخی خانواده‌های ایرانی. پژوهشنامه زنان، 5(2)، 137-111.  
مسعودی اصل، شبنم و راد، فیروز. (1395).‌ بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با ناسازگاری زناشویی در شهر تبریز‌. ‌مطالعات جامعه‌شناسی، ‌9(31)، 68-47.
نیازی، محسن و کارکنان نصرآبادی، محمد. (1388). ‌توانمندسازی بر اساس راهبرد سرمایه اجتماعی‌. ‌تدبیر، ‌203، 26-21.
هابرماس، یورگن. (1394). نظریه کنش ارتباطی. ترجمه‌ کمال پولادی. تهران: نشر مرکز.
Adams, L. & Lens, E. (2003). Women in the mirror of understanding culture. Translated by Parichehr Farjadi, Tehran: Ayneh Tafham Publications.
Akter, S. & Francis-Tan, A. (2021). Partners or rivals? exploring the relationship between men’s and women’s empowerment in Bangladesh. The Journal of Development Studies, 57(6), 906-929.
Alsop, R. & Nain, H. (2005). Measuring empowerment in practice: Structuring analasis and framin indicators. Policy Research Working Paper 35, World Bank, Washington, DC.
Anderson, R. T. (2013). Marriage: What it is , Why it matters and the consequences of redefuning it. Heritage Foundation Backgrounder, No2775, 1-12.
Balali, E., Bakhtiari Safar, Z., Mohammadi, A. & Mohagegi, H. (2017). Effective factors of role conflict in women and its effect on family conflicts in Hamadan. Journal of Applied Sociology, 27(4), 117-132. (‌In Persian)
Bernardes, J. (2016). Family studies: An introduction. Translated by Ghaziyani. Publishing: Ney. (‌In Persian)
Bourdieu, P. (2013). Raisons pratiques: Sur la theorie de l'action. Tehran Publishing: Naghsh va Negar. (‌In Persian)
Chalabi, M. (2014). Social analysis in the space of action. Tehran Ney Publishing. (‌In ‌Persian)
Cheal, D. (2014). Families in today’s world: A comparative approach. Translated by Labibi. Publishing: Ney. (‌In Persian)
Darba, M. & Shahmoradi, S. (2020). Predicting marital satisfaction based on assertiveness and emotional expressiveness considering the mediating role of quality of life in athletes and non-athletes women. Women's Studies Sociological and Psychological, 18(3), 75-106. (‌In Persian)
Datli Beigi, M. (2015). Construction and validation of a scale for measuring tolerance in marital relationships based on religious approach and examining its relationship with marital intimacy. Master Thesis, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University, Ahvaz. (‌In Persian)
‌‌Eitzen, D. S. & Zinn, M. B. (1996). Social Problems. Allyn & Bacon; 7th Edition.
Ezazi, S. (2014). Sociology of family. Publication of Enlightenment and Women's Studies. Tehran (‌In Persian)
Farajipak, M., Khojastehmehr, R. & Omidian, M. (2020). The comparison of marital satisfaction in employed and non-employed women: A Meta-Analysis. Women's Studies Sociological and Psychological, 18(1), 201-248. (‌In Persian)
Fathi, S. & Azadeian, A. (2017). The effect of demographic factors on marital satisfaction among 35 to 55 year old couples (resident in 3rd and 20th district of Tehran). Women's Strategic Studies, 19(75), 111-135. (‌In Persian)
Gautam, S. & Jeong, H. S. (2019). Intimate partner violence in relation to husband characteristics and women empowerment: Evidence from Nepal. Journal of Environmental Research and Public Health. 16(5), 1-21.
Giddens, A. (2013). The Giddens reader. Translated by Chavoshian. Phoenix Publications. (‌In Persian)
Habermas, J. (2015). The theory of communicative action. Translated by Kamal Poladi‌. Tehran: Iran Newspaper, Publishing House. (‌In Persian)
Hairat A., Fatehizadeh, M., Ahmadi A., Etemadi, A. & Bahrami, F. (2014). The role of couple lifestyle dimensions in predicting marital adjustment. Journal of Women and Society, 5(2), 145-158. (‌In Persian)
Jahangiri. J. & Afrasiabi, H. (2011). Study of Shiraz familes abut a toleration, factors and consequences. Journal of Applied Sociology, 22(3), 153-175. (‌In Persian)
Jalaeian Bakhshande, V., Ghasemi, V. & Iman, M. (2018). The development and measurability of social tolerance scale based on structuration theory of Giddens in Isfahan. Two Quarterly Journal of Contemporary Sociological Research, 7(12), 135-160. (‌In Persian)
Javadi, B., Afrooz, G. A., Hosseinian, S. & Lavasani, M. (2016). Teaching communication skills and emotional interactions in the context of religious values ​​and its effectiveness on emotional interactions between couples in the family. Fifth Conference on the Iranian Islamic Model of Progress. (‌In Persian)
Khalili, E. (2014). Women's economic empowerment. International Conference on Management and Economics in the 21st Century. (‌In Persian)
Khojasteh Mehr, R., Datli Bagi, M. & Abbaspour Z. (2018). Examining the tolerance model with islamic approach in the context of marital life. Journal of Family Psychology, 5(1), 57-70. (‌In Persian)
Klasen, S. (2018). The impact of gender inequality on economic performance in developing countries. Annual Review of Resource Economics, 10(1), 279–298. 
Kulk, L., Walfishch, S. & Liberman, G. (2016). Spousal conflict resolution strategies and martal relatuons in late adulthood. Personal Relationships, 23(3), 456-474.
Laszlo, S., Grantham, K., Oskay, E. & Zhang, T. ‌)2020(. Grappling with the challenges of measuring women's economic empowerment in intrahousehold setting. World Development, 132(C), 1-49.
Lawson, D. W., Schaffnit, S. B. Hassan, A. & Urass, M. (2021). Shared interests or sexual conflict? Spousal age gap, women's wellbeing and fertility in rural Tanzania. Evolution and Human Behavior, 42(2), 165-175.
Li, P. F. & Wickrama, K. A. S. (2014). Stressful life events, marital satisfaction, and marital management skills of Taiwanese couples. Family Relations, 63(2), 193-205.
Malhatra. A., Schular, S. R. & Boender, C. (2002). Measuring womans empowerment as a variable in internatinal development. The World Bank, Washington DC.
Masoudi Asl, S. & Rad, F. (2016). Marital discord and its related social factors. Journal of Sociology Studies, 8(31), 47-68‌. (‌In Persian)
Miedema, S. S., Stwe, S. & Kyaw, A. T. (2016). Social inequalities, empowerment, and womens transitions into abusive marriages: A case study from Myanmar. Gender & Society, 30(4), 670-694.
Mohammadi, S. B. (2015). Traditional model of power structure in some iranian families. ‌Pazhuheshnameh-ye Zanan (Women’s Studies), 5(2), 111-137.
Niazi, M. & Nasrabadi, M. (2009). Empowerment based on social capital strategy. Journal of Tadbir, 203 .(‌In Persian)
Panda ,U. K. (2011). Role conflict, stress and dual career couples: An empirical study. The Journal of Famly and Welfare, 57(2), 72-88.
Roohi, A., Jazayeri, R., Fatehizadeh, M. & Etemadi, O. (2018). Avoidant personalities in marital interactions: A qualitative study. Journal of Qualitative Research in Health Sciences, 7(1), 72-87. (‌In Persian)
Safiri, K. (2007). Women and university education. Journal of the Faculty of Literature and Humanities, ‌15(56-57), 101-127. (‌In Persian)
Scanlon, T. M. (2003). The difficulity of tolerance. Cambridge: Cambridge University Press.
Segalen, M. (2001). Historical anthropology of the family (Themes in the Social Sciences). Translated by Eliyasi. Tehran: Publication Markaz.
Seidman, S. (2015). Contested knowledge: Social theory today. Publication: Ney. (‌In Persian)
Sen, A. K. )2012). Development as freedom. Translated by Movaseghi. Publication: Tehran University. (‌In Persian)
Shahid, H. & Shahid, W. (2016). A study on tolerance role in marital satisfaction. The Journal of Social Studies, 2(6),13-26.
Steel, L. & Kid, W. (2009). Skills sociology of the family. Translated by Fariba Seydan and Afsaneh Kamali. First Edition Publisher Al-Zahra University.
Taqwa, N., Sabbagh, S. & Nasiri, H. (2010). Comparison of marital adjustment of employed and non-employed women and related factors in Mahabad. Sociological Studies, 3(9), 53-68. (‌In Persian)
Tavasoli, G. A. (2014). Soualogical theories. Publications: Samt. (‌In Persian)
Thanaguee, M., Janbozorgi, M. & Mahdavian, A. (2012). Relationship between ‌marital satisfaction‌ and ‌communication patterns of couples. Studies in Islam and Psychology, 5(9), 57-77. (‌In Persian)
Van Damme, M. & Dykstra, P. (2018). Spousal resources and relationship quality in eight European countries. Community, Work & Family, 21(5), 541-563.
Zare, B. & Safyari Jafarabad, H. (2015). The study of marital satisfaction and its determinants on married women and men in Tehran city. Women's Studies Sociological and Psychological, 13(1), 111-140. (‌In Persian)
مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان
دوره 19، شماره 4 - شماره پیاپی 69
این شماره نشریه با همکاری انجمن جامعه شناسی ایران به چاپ رسیده است.
بهمن 1400
صفحه 81-128

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار