تجربه مادرانه از جدایی؛ پژوهشی داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مقیم مرکز تحقیقات زن و خانواده

2 عضو هیات علمی و استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

پیوند مادر و فرزند(ان)، ذاتی باشدیابرساخته، آنچنان محکم است که زنان به سختی خود رادرشرایط خطر ازدست دادن آنها قرار میدهند. از جانب دیگر داغ اجتماعی و فشار فرهنگی به میزانی است دشواری جدایی دو چندان میکند.گرانباری نقش "مادر/والد تنها" سومین عامل بازدارنده از جدایی است. اما آمارها حکایت دیگری از رخداد جدایی دارند. بررسی فرایندی که زنان متاهل را به زنان تنها و سرپرست خانوار تبدیل میکند، موضوع این پژوهش به روش داده بنیاد وبا رویکرد سیستماتیک اشتراوس وکوربین است.جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان فرزنددار مطلقه شهرتهران،تعداد مشارکت کنندگان تازمان اشباع مقولات بیست نفروابزار مورداستفاده مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است.نتایج حاکی ازآن است که وقوع "ریزش پنداشت اززندگی"به دلایل فردی، اجتماعی و فرهنگی آستانه تحمل زنان را به میزانی پایین می آوردکه ادامه زندگی تاهلی را غیرقابل تحمل میسازد. در طی این مسیر اگرچه فرزندان اهمیتی بسیار برای مادران دارند، اما در لحظه تصمیمگیری در فضای خاموشی موقت قرار میگیرند و زنان برای برهه ای کوتاه تنها به نجات خود فکر میکنند. اتخاذ تصمیم قطعی زنان جهت جدایی به پررنگ شدن دوباره نقش فرزندان انجامیده و مادران جهت اتخاذ بهترین تصمیم برای بهزیستی آنان اقدام میکنند. در نهایت میتوان گفت فرزندان اگرچه نقش مهمی در جدایی مادران دارند، اما عامل اصلی ، فروریختن بنای انسانی/ شخصیتی زنان است که هویتهای همسری و مادری برآن بارشده است.رسیدن به این نقطه زنان را ازادامه زندگی مشترک منصرف میکند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A maternal experience of divorce: a grounded theory study

نویسندگان [English]

  • Somayeh Arab khorasani 1
  • Ahmad Ghyasvand 2
1 academic staff of women and family research center
2 Assistant professor of sociology at Allameh Tabatabai University Assistant professor of sociology at Allameh Tabatabai University
چکیده [English]

The bond between mother and child,natural or constructive,is as much strong that women hardly put themselves in a situation of losing it.From the other side the stigma and cultural pressure on divorced women are as much heavy that they barely been guided to the path of divorce.Being a lone mom is the third factor of not doing so.But the statics has another story of mothers’ divorcing.Studying the process of turning married women to lone mother and the head of household is the main topic of this article.Resting upon the Grounded theory Method(Strauss&Korbin approach),it has been conducted semi-structured interviews among 20 divorced women having children in the city of Tehran up to the Saturation of Categories.The findings show that the event of“concept falling of life”because of personal, social and cultural reasons make the threshold of patience of women as low so they find married life unbearable.During this path although children are important for them but at that moment they go to the temporary extinction and women for a brief time just think about themselves.After getting determined abbot divorce children become high color again and the try to decide what is best for them.At the end what could be said is that although children have important role on divorce decision but the main factor on doing this is the crash of human/personality foundation of women the bear the mother/wife Identities.Reaching that point stop women to continue marred life despite the presence of women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • divorced women
  • Children
  • Falling Imagination of Life
  • Grounded Theory

مراجع

استراوس، انسلم و کربین، جولیت(1394). مبانی پژوهش کیّفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، تهران: نی.
ایمان، محمدتقی(1390). مبانی پارادایمی روش‌های کمّی و کیّفی تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
 اخوان‌تفتی، مهناز(1382). پیامدهای طلاق در گذار از مراحل آن. مطالعات اجتماعی‌روان‌شناختی زنان، 1(3): 152-125.
 برناردز، جان(1384). درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمۀ حسین قاضیان، تهران: نی.
تانگ، رزمری(1388). نقد و نظر: درآمدی بر نظریه‌های فمنیستی، ترجمۀ منیژه نجم‌عراقی، تهران: نی.
رضوانی، مهدیه و زنجانی‌زاده، هما(1394). بررسی عوامل مؤثر بر تقسیم کار در خانواده(‌مطالعۀ موردی: زنان متأهل شاغل در آموزش و پرورش شهر مشهد)، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 13(4): 60-29.
سگالن، مارتین(1370). جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمۀ حمید الیاسی، تهران: مرکز.
صادقی‌فسایی، سهیلا و ایثاری، مریم‌(1391). تحلیل جنسیّتی از زندگی پس از طلاق: مطالعۀ کیّفی، زن در توسعه و سیاست، 10(3): 30-5.
صادقی‌فسایی، سهیلا و ایثاری، مریم(1394). مطالعۀ جامعه‌شناختی سنخ‌های طلاق. مسائل اجتماعی ایران، 17(1):159-131.
صداقت، کامران و اسدیان، عقیل(1393)، تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر طلاق( مطالعه موردی شهر قائم‌شهر). جامعه‌شناسی کاربردی،25(2): 97-116.
عنایت، حلیمه.، نجفی‌اصل، عبداله و زارع، صادق(1392). بررسی عوامل مؤثر بر طلاق زود هنگام در بین جوانان شهری شهر بوشهر( مقایسۀ دو گروه افراد طلاق‌ گرفته و متأهل طلاق‌ نگرفته)، فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 2(3): 1-35.
عابدی‌نیا، نسرین.، بوالهری، جعفر و نقی‌زاده، محمدمهدی(1394). عوامل زمینه‌ساز تقاضای طلاق بر حسب جنسیّت، مطالعات روان‌شناختی، 11 (1):141-177.
کرمی، محمدتقی(1392). بررسی ساخت اجتماعی طلاق در ایران، مطالعات جنسیّت و خانواده، 1(1): 47-69.
کلانتری، عبدالحسین(1390). آثار و پیامدهای طلاق؛ مرور نظامند تحقیقات انجام‌ شده در ایران با تأکید بر ملاحظات جنسیّتی(1376-1390)، زن در توسعه و سیاست، 34(3): 111-131. 
لبیبی، محمدمهدی (1391). خانواده در قرن بیست و یکم: از نگاه جامعه شناسان ایرانی و غربی، تهران: علم.
محمدپور، احمد(1382). روش تحقیق کیّفی (ضد روش 1)، تهران: جامعه‌شناسان.
محمدپور، احمد(1389). روش در روش، تهران: جامعه‌شناسان.
محسن‌زاده، فرشاد.، محمد‌نظری، علی و عارفی، مختار(1390). مطالعۀ کیّفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)، مطالعات راهبردی زنان،14(53): 7-42.
میرساردو، طاهره.، هاشمی، تبسم(1393). اثرات اقتصادی‌ اجتماعی طولانی‌شدن فرایند طلاق بر زندگی زنان. فصلنامه رفاه اجتماعی، 15(56): 131-105.
موسوی، فاطمه و دهشیری، غلامرضا(1394). نقش فاصله بین انتظارات و واقعیت رابطه زناشویی در رضایت زناشویی زنان و مردان شهر تهران، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 1(2): 93-110.
هرگنهان، بی آر و اُلسون، میتواچ (۱۳۸۵) مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمۀ علی اکبر سیف، تهران: دوران.
 
Akhavan Tafti, M. (2004). The Consequences of Divorce during Its Course of Events, Journal of Women’s studies Sociological and Psychological, Vol. 3, pp: 125-152(Text In Persian).
Amato, Paul R (2000). The Consequences of Divorce for Adults and Children. Journal of Marriage and Family, Vol. 62, No. 4, pp: 5-24.
Anderson, Gunnar (1997). The Impact of children on divorce risks of Swedish woman. European Journal of Population, Vol. 13, pp: 109-145
Bernards, John (2005). An Introduction to Family Studies, Translated by: Hossein Qazian. Tehran: Nashr-e-Ney(Text In Persian).
Braun Luckey, Eleanore and Koyn Bain, Joyce (1970), Children: A Factor in Marital Satisfaction. Journal of Marriage and family. Vol. 32. No. 1. Pp.43-45.
Christensen, Harold T (1968). Children in the Family: Relationship of Number and Spacing to Marital, Journal of Marriage and Family, Vol, 30, No. 2, pp: 283-289.
Ebadinia N. and et al. (2015). Factors Underlying Divorce Request Based on Gender. Journal of Psychological Studies, 11th Series, Vol. 1, pp: 141-177(Text In Persian).
Gilligan, Carol (1993). In a Different Voice: Psychological Theory and Women’s Development.
Heaton, Tim B. (1990). Marital Stability Throughout the Child-rearing years, Demography, vol. 27, No.1, pp: 55-63.
Heaton, Tim B.(1990). Marital Stability Throughout the Child-rearing years. Demography, vol. 27, no.1.
Iman, M. (2011). Paradigmatic Basics of Qualitative and Quantitative Research Methods in Human Sciences. Qom: Research Center for Seminary and University(Text In Persian).
Kalantari A. (2011). Effects and Consequences of Divorce: Systematic Reviewing of the Conducted researches in Iran with an Emphasis on Gender considerations. Journal of Woman in Development and Politics, 9th Series, Vol. 3, pp: 111-141(Text In Persian).
Kanoy Korrel and Miller Brent C(1980). Children's Impact on the Parental Decision to Divorce, Family Relations, Vol. 29, No. 3, pp. 309-315
Kanoy Korrel and Miller Brent C. (1980). Children's Impact on the Parental Decision to Divorce, Family Relations, Vol. 29, No. 3, pp. 309-315.
Karami, M. (2013). Investigating the Social Structure of Divorce in Iran. Journal of Gender and Family Studies, Vol. 1, pp; 47-69(Text In Persian).
Kotwal, Nidhi and Prabhakar, Bharti (2009). Problems faced by single mothers, J Soc Sci, 21(3): 197-204.
Kotwal, Nidhi and Prabhakar, Bharti (2009). Problems faced by single mothers, J Soc Sci, Vol. 3, No. 3, pp: 197-204.
Labibi, M. (2014). Family in the 20th Century: Through the Eyes of Western and Iranian Sociologists. Tehran: Nashr-e-Elm(Text In Persian).
Lauer, Robert H (1995). Approaches on Social Change: Translated by Kavoos Seyyed Emami. Tehran: University Publication Center(Text In Persian).
 Lenski, Gerhard, E.(1954) Status Crystallization: A Non- Vertical Dimension, American Sociological Review, XIX.
Luckey ,Eleanore Braun and Bain, Joyce Koym (1970). Children: A Factor in Marital Satisfaction, Journal of Marriage and Family, Vol. 32, No. 1, pp: 34-44.
Luckey, Eleanore Braun and Bain, Joyce Koym (1970). Children: A Factor in Marital Satisfaction, Journal of Marriage and Family, Vol. 32, No. 1.
Malek, H. (2014). The Sociology of the Classes and Social Injustices. Tehran: Payam-e-Noor Publication(Text In Persian).
Mirsado, T. and et al. (2014). Social-economic Effects of the Extension of Divorce Procedure on Women's Life. Social Welfare Periodical, 56:105-131(Text In Persian).
Mitchell, Kristen (1983).The Price Tag of Responsibility: A comparison of Divorced and Remarried Mothers, Journal of Divorce, 6( 3): 33-42.
Mitchell, Kristen (1983).The Price Tag of Responsibility: A comparison of Divorced and Remarried Mothers, Journal of Divorce, Vol. 6.
Mohsenzadeh, F. and et al. (2011). A Qualitative Study on Marital Dissatisfactory Factors and Proceedings on Divorce (A Case Study in the City of Kermanshah). Journal of Strategic Studies on women, Vol. 53, pp: 7-42(Text In Persian).
Moxnes, Kari (2003), Risk factor in divorce; Perception by the children, Sage publication, London. Thousand Oaks and New Delhi.10( 2): 131-146.
Moxnes, Kari (2003), Risk factor in divorce; Perception by the children, Sage publication, London. Thousand Oaks and New Delhi, 10 (2): 131-146.
Muhammad Poor, A. (2003). Qualitative Research Method (Anti-method 1). Tehran: Sociologists, 2nd Ed(Text In Persian).
 Muhammad Poor, A. (2010). Method in Method. Tehran: Sociologists, 2nd Ed(Text In Persian).
Mosavi, F. and et al. (2015). The role of differences between expectation and the reality of marriage relationships in men and women’s satisfaction (Tehran),  Journal of Women’s studies Sociological and Psychological, No. 2, pp: 93-110(Text In Persian).
Ono, Hiromi and Sanders, James (2009), Divorce in contemporary Japan and its gender pattern, Internationa Journal of sociology of family. Vol. 35. No. 2. Pp. 169-188.
Ono, Hiromi and Sanders, James (2009). Divorce in contemporary Japan and its gender pattern, International Journal of sociology of family. Vol. 35. No. 2. Pp. 169-188.
Root, j (1984). pictures of women: sexuality. London: Pandora.
Rezvani, M. et al. (2015). Studying the factor of house work division on family (case study: married/employed women in Mashhad), Journal of Women’s studies Sociological  and Psychological, No,4, pp: 29-60(Text In Persian).
Sadeqi Fasaee, S. and et al. (2012). Gender Analysis of the Life after Divorce: A Qualitative Study: Journal of Woman in Development and Politics, Vol.3, pp: 5-30 (Text In Persian).
Sadeqi Fasaee, S. and et al. (2014). A sociological Study of Divorce Typology. Journal of Social Issues in Iran, Vol. 1, pp: 131-156 ( Text In Persian).
Sanchez, Laura (2003.) Two as One Couples' Perceptions of Time Spent Together, Marital Quality, and the Risk of Divorce- Journal of Family, Issues 24(1):21-50 · 
Sanchez, Laura (2003.) Two as One Couples' Perceptions of Time Spent Together, Marital Quality, and the Risk of Divorce- Journal of Family Issues 24(1):21-50 •
Sedaqat, K. et al.(2014). A Sociological Explanation for The Factors Effecting Divorce (A Case Study in the City of Qa'em Shahr). Journal of Applied Sociology,25(2):97-116 (Text In Persian).
Segalen, Martin. (1991). The Historical Sociology of Family. Translated by: Elyasi, H.  Markaz publication, 1st Printed(Text In Persian).
Strauss, Anslom and Korbin, Juliet (2015). The Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Tehran: Nashr-e-Ney(Text In Persian).
Tong, Rosemary (2009). Critique and Viewpoint: An Introduction to Feminist Theories, Translated by: Manijeh Najm-e-Iraqi. Tehran: Nashr-e-Nay‌(Text In Persian).
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار