رابطۀ پدیدۀ سرایت در حیطۀ کار – خانواده و تعارض کار زنان با بهزیستی روانی زنان شاغل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، بجنورد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطۀ بین پدیدۀ سرایت در حیطۀ کار – خانواده با بهزیستی روانی معلمان زن شاغل در سازمان آموزش و پرورش خراسان شمالی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی به‌شمار می‌رود. جامعۀ آماری کلیۀ معلمان زن شاغل در سازمان آموزش و پرورش خراسان شمالی به‌تعداد 300 نفر را شامل بود. حجم نمونه، بر اساس روش سرشماری، کل جامعه به عنوان نمونه درنظر گرفته شد. ابزار گرد‌آوری اطلاعات پرسشنامۀ سرریز شدن کارـ خانواده و خانواده‌‌ـ کار گرزیواکز و مارکز(2000)، پرسشنامۀ تعارض کار- خانواده گریگوری(1996) و پرسشنامۀ بهزیستی روانشناختی ریف(1989) بود که روایی آن مورد تأیید اساتید و خبرگان قرار گرفت و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرنباخ به ترتیب 72/0و 81/0 و 75 /0 به‌دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی با نرم افزار Lisrel و SPSS   استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین بهزیستی روان‌شناختی و تعارض کار، بین سرریزشدن مثبت از کار به خانواده با بهزیستی روانی رابطۀ معنادار وجود دارد و بهزیستی روان‌شناختی در رابطۀ بین سریزشدگی کار و تعارض کار معلمان زن شاغل، نقش میانجی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Family-Work Transmission Phenomenon

نویسندگان [English]

  • nayareh khajavi 1
  • mahboubeh soleimanpouromran 2
1 Department of Educational Management, Bojnourd Branch, Islamic Azad University, Bojnourd, Iran
2 Assistant professor of educational sciences department, Azad University, Bojnourd, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this research was to study the relationship between family - work transmission and psychological well-being of female employees of North Khorasan province. It was a descriptive study of correlational type and the population consisted of all female employees of the education department of North Khorasan which were 300 people in total.  All members of society were selected as samples. Tools for data collecting was standard questionnaires of Family - work Transmission Phenomenon of Gerzivakz & Marks (2000) and Working-Family Conflict Questionnaire of Gregory (1996) and Psychological Well-being Questionnaire of Ryff (1989). Content type research validity was approved by professors and experts. The reliability of the questionnaire was determined and confirmed by using the Cronbach's alpha coefficient; which was 0.72 for Family - work Transmission Phenomenon, 0.81 for Working-Family Conflict Questionnaire and 0.75 for psychological well-being. Data analysis was performed using Pearson correlation coefficient and factor analysis using Lisrel software and SPSS software (ver. 22). The results showed significant positive relation between psychological well-being and job conflict, and there is significant relationship between positive work-family spillover and psychological well-being and psychological well-being has a mediator role in the relationship between work Transmission and Work-family conflict.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : psychological well-being
  • Family - worke Transmission Phenomenon
  • Spillover

مراجع

ابوالمعالی‌الحسینی، خدیجه و محمدتبار کاسگری، فاطمه(1396). بررسی نقش ویژگی‌های شخصیتی و بهزیستی روان‌شناختی مادران در اضطراب و افسردگی دختران دوره ابتدایی، فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 11(37): 113-132.‎
احمدیان ماژین ، نسیبه.،  عابدی، پروین.، آخوند ، محمدرضا.، رحیمی، علی.، حکمت، خدیجه و احمدیان ماژین، زهرا .(1394). بررسی ارتباط تعارض کار خانواده با کیفیت زندگی در ماماهای - شاغل در مراکز بهداشتی درمانی شهرستان اهواز، مجلهعلمیدانشگاهعلومپزشکی ایلام، 23( 7): 173-180.
الوانی، سیدمهدی و دانایی فرد، حسن (1392). مدیریت تعارض، تهران، موسسۀ پژوهش‌های فرهنگی.
ال. دفت، ریچارد (1381). مبانی تئوری و طراحی سازمان، ترجمۀ علی پارسائیان‌، محمد اعرابى تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
فرجی سبکبار، حسینعلی.، هاجری، بهرام.، ترابی، ذبیح الله و ملایی، نادر(1395). تحلیل فضایی الگوی اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت نواحی روستایی ایران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 11(34): 1-14.‎
جناآبادی، حسین.، پیله چی، لیلی.، سلم آبادی، مجتبی و طیرانی راد، علی (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های ذهن آگاهی براسترس شغلی و بهزیستی روان‌شناختی معلمان زن. سلامت کار ایران، ۱۳ (۶) :۵۸-۶۹.
حسابی، معصومه.، مقصودی، شاهرخ.، امامی سیگارودی، عبدالحسین.، کاظم نژاد لیلی، احسان و منفرد مژدهی، آرزو(1394)تعارض کار- خانواده در پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی شهر رشت، مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان ،13(4): 123-152.
شناور، فضل الله.، بشلیده، کیومرث.، هاشمی، اسماعیل.، نعامی، عبدالزهرا (1394). بررسی نقش میانجی‌گری تعارض کار- خانواده در رابطۀ بین استرس و حمایت اجتماعی با خشنودی شغلی و خشنودی خانوادگی، فصلنامه دستاوردهای روان شناختی،4(1):111-132.
شیعه‏زاده، الهه (1387). تنها در حدود 15% کل جمعیت زنان شاغل هستند. چرا؟، فصلنامه هنر مدیریت، 2: 22-25.
شیری، قاسمعلی(1380). بررسی ارتباط عوامل فرهنگی وتخمین استراتژی رویارویی با تعارض توسط کارکنان ومدیران سازمان مدیریت وبرنامه ریزی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
صیف، محمدحسن.، انصاریان، جعفر.، شویچی، جعفر و شاوردی، آمنه(۱۳۹۴). بررسی رابطۀ بهزیستی روان‌شناختی معلمان شهرستان شادگان با سلامت اجتماعی آن‌ها در سال تحصیلی 95-94، دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم تربیتی، استان خوزستان - شادگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شادگان.
صادقی، سجاد.، صادقی، امید.، خدادادی، زهره.، توکلیزاده جهانشیر تولیده‌ای، حمیدرضا(1393). رابطۀ جهت‌گیری مذهبی با بهزیستی روان‌شناختی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد،1(4):۵۷-۶۳.
علیقلی،منصوره(1395). بررسی رابطۀ بین مشارکت زنان در نیروی کار و توسعه اقتصادی کشورهای اسلامی، فصلنامه مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان ،14(2): 63-86. 
عریضی، حمیدرضا.،‌ دیباجی، میثم و صادقی، میثم(1390). بررسی رابطۀ تعارض کار-خانواده با حمایت سازمانی ادراک شده، استرس شغلی و خودتسلط یابی در کارکنان اقماری، فصلنامه پژوهش‌‌های روان شناخی بالینی و مشاوره، 1(2): ‌15-170.
فیاضی،مرجان و ساروی، نازلی(1395).بررسی تأثیر تضاد کار- خانواده مادران شاغل بر فرسودگی عاطفی و بهزیستی روانی آنان، فصلنامه مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، 14( 4): 95-122.
کاظمی شاهاندشتی، صدف.، ارشدی، نسرین.، نیسی،عبدالکاظم و نعامی،عبدالزهرا(1396). اثر تعارض کار- خانواده و غنی‌سازی کار- خانواده بر قصد ترک شغل و بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای تعادل کار-زندگی، فصلنامه علمی-پژوهشی روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 8(27 ): 83-108.‎
 کامکار، منوچهر و مدنی، الهام ( 1389). بررسی پیش بینی تعارض کار- خانواده و دلبستگی شغلی بر اساس ابعاد موفقیت کارکنان شبکه بهداشت و درمان شهرستان نطنز، فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، 1(3): 47-56.
 کریمی، لیلا.، نوری، ابوالقاسم.، سلطانی، ایرج و آقایی، اصغر (1383). رابطۀ ابعاد چهارگانه پدیده سرایت (سرریز شدن) در حیطه‌های کار - خانواده با منابع و موانع سازمانی، خانوادگی و ویژگی‌های فردی، تهران، مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، شماره 19 و20: 21-32.
گل پرور، محسن و جعفری، مریم( 1392). نقش محافظت‌کننده سرمایه روان‌شناختی در برابر اثر تعارض و سرریز‌شدگی کار- خانواده بر بهزیستی روان‌شناختی پرستاران، مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، ۲۱ (۴)‌:۲۲-۳۳.
نیری، ناهید( 1389 ). بررسی درک پرستاران از فرهنگ سازمانی و عملکرد آن، نشریه پژوهش‌‌های پرستاری، 7(14): 45-23.
  Aligholi, M. (2016). Investigating the Relationship between Women's Participation in the Labor Force and the Economic Development of Islamic Countries, Journal of Social Psychological Studies, Women, 14 (2): 63-86(Text in Persian).
Arizi, H. R., Dibaji, M.& Sadeghi, M. (2011). A survey on the relationship between work-family conflict with perceived organizational support, occupational stress and self-mastery in satellite staff, Quarterly Journal of Clinical Psychology and Consulting, 1( 2): 15-170(Text in Persian).
Abolmaali Al-Husseini, Kh. & Mohammad Tabar Kasgari, F. (2012). Investigating the Role of Personality Characteristics and Psychological Well-Being of Mothers in Anxiety and Depression in Elementary School Girls. "Journal of Cultural Education in Women and Family,11 (37): 113-132(Text in Persian).
Ahmadian Magin, N., Abedi, P., Akhund, M. R., Rahimi, A., Hekmat, Kh. & Ahmadian Maghin, Z. (2015). A Study on the Relationship between Family Labor and Quality of Life in Midwives - Employed in Health Centers in Ahvaz City. Journal of Ilam University of Medical Sciences, 23‌(7): 173-180(Text in Persian).
Alvani, Seyyed M. & Danaee Fard, H. (2013). Conflict Management, Tehran, Cultural Research Institute: 89-34(Text in Persian).
Aryee, S. (2000). Antecedents and outcomes of work-family conflict among married professional women: Evidence from Singapore, Human relations, 45: 813–837.
Carlson, D,S,, Williams, L.J. & Kacmar, KM.( 2005). Construction and Initial Validation of a Multidimensional Measure of Work-Family Conflict. Journal of Vocational Behavior. 56(2): 249-76.
Cheng, S. & Chan, A. (2005). Measuring psychological well – being in the Chinese. Personality and Individual Differences. 36: 629-643.
El Daft, R. (2002). The basics of theory and organization design. Translation: Ali Parsaean, Mohammad Arabi, Tehran: Office of Cultural Research.
Faraji Sabokbar, H. A., Hajari, B., Torabi, Z. & Malayee, N. (2016). Spatial Analysis of Employment Pattern in Major Areas of Rural Areas in Iran, Quarterly Journal of Space Economics and Rural Development, 11 (34): 1-14(Text in Persian).
Fayyazi, M. & Saravi, N. (2015). Examination of the effect of working-family conflict on employees' emotional exhaustion and their psychological well-being, Journal of Social Psychological Studies of Women, 14 (4): 95-122(Text in Persian).
Fox ML. & Dwyer DJ.( 2004). An investigation of the effects of time and involvement in the relationship between stressors and work-family conflict. J Occup Health Psychol, 4(2): 164-74.
Frone, M. R., Russell, M., Cooper, M. L (2009). Relationship of work and family stressors to psychological distress: The independent moderating influence of social Support, mastery, active coping and self-focused attention, Journal of Social Behavior and personality, 6:227–250.
Greenhous, J.H, Beutell, N.J. (2006). Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10: 76-88.
Grzywacz JG, Frone MR, Brewer CS, Kovner CT.( 2006). Quantifying work-family conflict among registered nurses. Res Nurse Health. 29(5): 414-26.
Golparvar, M. & Jafari, M. (2013). The role of protecting psychological capital against the effect of work-family conflict and overflow on psychological well-being of nurses. Scientific Journal of Hamadan Nursing and Midwifery Faculty, 21 (4): 22-33(Text in Persian).
Hesabi, M., Maqsoudi, S., Emami Sigarudi, A., Kazemnejad L, Ehsan., Monfared Mozhdehi, A. (2015). Work-family conflict in nurses working in educational centers of Rasht, Psychological social studies of women, 13 (4): 123-152(Text in Persian).
Higgins, C. A., Duxbury, L. E., Irving R. H.(2010).Work-family Conflict in the dual-career Family, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 51: 51–75.
Haynes, S. G., Eaker, E. D., Feinlieb, M.(2010).The effects of employment, family, and job stress on coronary heart disease patterns in women, in J. M. Ivancevich and D. C. Ganster (eds.), Job stress: From theory to suggestion (Haworth, New York):37–60.
Jena Abadi, H., Pile-chi, L., Salmabadi, M. & Tayeryani Rad, A. (2016). Effectiveness of Mindfulness Skills Training on Job Stress and Psychological Well-being of Female Teachers. Health of Iran. 13 (6): 58-69(Text in Persian).
Kazemi Shahanshahi, S., Arshadi, N., Neisi, A. & Naami, A.Z. (2017). The Effect of Work-Family Conflict and Working-Family Enrichment on the Going to Leave Job and Psychological Well-being: The Intermediate Function of Work-Life Equilibrium. Quarterly Journal of Psychological Methods and Models, 8 (27): 83-108(Text in Persian).
 Kamkar, M. & Madani, E. (2010). Study of Work-Family Conflict Forecasting and Occupational Attachment Based on the Success Dimensions of Natanz Healthcare Network Staff, Journal of Educational Psychology, Islamic Azad University, Tonekabon Branch, 1 (3): 47-56(Text in Persian).
 Karimi, L., Noori, A., Soltani, I. & Aghaei, A. (2004). The Relationship of the Four Dimensions of the Consequence (Overflow) phenomenon in the areas of work-family with resources and organizational, family and individual barriers, Tehran, Journal of Science and Research in Applied Psychology, Issue 19 and 20: 21-32(Text in Persian).
Kossek, E.E. & Ozeki, C. (2002). Work-family conflict, policies, and the job-life satisfaction relationship: A review and directions for organizational behavior- human resources research, Journal of applied Psychology, 83: 139-149.
Kossek, E. E.& Ozeki, C. (2007). Work-family conflict, policies, and the Job-life satisfaction relationship: A review and directions for organizational behavior-human Resources Research, Journal of Applied Psychology, 83:139–149.
Lapierre Laurent M., Spector Paul E., Allen Tammy D., Poelmans Steven, Cooper Cary L., O'Driscoll Micheal P., Sanchez Juan I., Brough Paula, Kinnunen Ulla. (2008). Family-supportive organizational perceptions, multiple dimensions of work-family conflict, and employee satisfaction: A test of model across five samples; journal of vocational behavior, 73: 92-106.
Naieri, N. (2010). A Survey of Nurses Understanding Organizational Culture and its Performance, Journal of Nursing Research, 7 (14): 45-23(Text in Persian).
Shenavar , F., Bashlida, K., Hashemi, E. & Naiami, A. Z. (2015). The study of the role of mediation of work-family conflict in the relationship between stress and social support with job satisfaction and family satisfaction. Quarterly journal of psychological achievements. (1): 111-132(Text in Persian).
Shie Zadeh, El. (2008). Only about 15% of the total female population is employed. Why? Art Management Quarterly, No. 2: 22-25(Text in Persian).
Shiri, Gh. (2001). the  study of Relationship between Cultural Factors and the Conflict-Addressing Strategy by Employees and Managers of the Management and Programming Organization, Master's thesis, University of Tehran(Text in Persian).
Seif, M. H., Ansariyan, J., Shouichi, J. & Shawardi, A. (2015). The study of the relationship between psychological well-being of teachers in Shadegan city and their social health in the academic year of 1995-94, second national conference of psychology and education, Khouzestan-Shadegan province, Shadegan Islamic Azad University(Text in Persian).
Sadeghi, S., Sadeghi, O., Khodadadi, Z., Tavakolizadeh Jahanshir Tolidehi, H. R. (2014/2015). Relationship between religious orientation and psychological well-being in students of Gonabad University of Medical Sciences. (1): 57-63(Text in Persian).
Simon M, Kummerling A. & Hasselhorn HM.(2004). Work-home conflict in the European nursing profession. Int J Occup Environ Health. 10(4): 384-91.
Spector Paul E. (2008). Cross-national differences in relationships of job satisfaction, and turn over intentions with work-family conflict. Personnel Psychology, 60: 805-835.
Soleymanpour Omran, M. , Alizadeh, H. & Esmaeeli shad, B.) 2015). The analysis of glass ceiling phenomenon   promotion of women’s abilities in organizations. International Journal of Organizational Leadership, 4: 315-323.
Yildirim D, Aycan Z.(2008). Nurses' work demands and work-family conflict: a questionnaire survey. Int J Nurs Stud.45(9): 1366-78.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار